صنایع دستی زنجان

آشنایی با صنایع دستی زنجان

شهر زیبای زنجان یکی از استانهای فعال در زمینه تولیدات بومی بوده و قطب گردشگری واقع در شمال غربی ایران است. در تمام سالیان اخیر آوازه صنایع دستی زنجان در سراسر کشور معروف بوده و طرفداران زیادی برای خود دارد.

سالانه گردشگران داخلی و خارجی زیادی از اقسا نقاط برای دیدن صنایع دستی این شهر تاریخی سفر می کنند . و قطعا خرید سوغاتی برای خود و عزیزان همواره از اقدامات فراموش نشدنی این سفر است.

قطعا مقاله از زنجان سوغاتی چی بخرم بهترین راهنما در این زمینه می باشد.

زنجان از قدیمی ترین شهرهای ایران به شمار می رود. که همین امر موجب رواج انواع صنایع و حرفه ها و تولیدات در طی سالیان شده است. تعدادی از این تولیدات امروز به عنوان میراث فرهنگی و صنایع دستی زنجان وجود دارند.

چاقو

چاقو از مهمترین صنایع دستی زنجان است ، که بی شک چاقوهای تولیدی این شهر جزو بهترین چاقوهای دست ساز ایران و جهان است.

از ویژگی های چاقوهای تولید زنجان به تنوع در طرح و ابعاد ، ظرافت ، زیبایی ، کارایی عالی و اصول ساخت حرفه ای می توان اشاره کرد. قدمت و تاریخچه چند هزارساله صنعت چاقوسازی زنجان موجب معرفی این شهر به عنوان مرکز قطب گردشگری شده است.

چاقوهای تولیدی زنجان در انواع آشپزخانه ، جیبی ، میوه خوری ، پیوند زنی ، شکاری ، قصابی ، سلاخی ، ساطور ، قمه ، قداره و …. هستند.

مس گری

قطعا بهترین و بروزترین محصولات مسی ایران در شهر زنجان تولید می شود . تولید مس در سایر شهرهای ایران نیز رواج دارد اما ، مس زنجان با چکش خواری بالا در طول زمان تغییر رنگ نمی دهد.

صنعت مس زنجان قدمت چند هزار ساله دارد . با عبور از بازار قدیمی و تاریخی زنجان می توان صدای چکش زنی مس توسط مسگرها را شنید.

تولیدات صنایع مسی زنجان شامل انواع ظروف آشپزی و پخت و پز ، پذیرایی ، دکوری ، زیورآلات ، تابلو و گل و … می شود . هنرمندان و اساتید مسگر زنجان با استفاده از خلاقیت و هنرشان مس را با خاتم و فیروزه و میناکاری ترکیب کرده و محصولات خارق العاده ای می سازند.

استادان این عرصه با حکاکی نقش های سنتی مختلفی را با ظرافت بسیار زیادی روی مس حک می کنند که ارزش بسیار زیادی برخوردار است.

گیوه بافی

گیوه یک پاپوش سنتی برای پیمایش مسیرهای کوهستانی ، روستایی و شهری بوده است که امروزه با رونق دوباره ، این صنعت وارد دنیای مد شده است.

تولید گیوه دست ساز در شهرهای مختلفی مثل زنجان ، اراک ، کرمانشاه و فارس در انواع مختلف از هم رواج دارد و انجام می شود . گیوه بافی زنجان توسط دو فرد گیوه باف و گیوه دوز انجام می شود که معمولا بافت رویه گیوه توسط زنان انجام می شود و گیوه دور بقیه مراحل تولید کفش را تکمیل می کند .

در گیوه های ساخت زنجان جنس رویه پنبه و جنس زیره چرم است که در رنگها و اندازه های مختلف برای تمام سنین از مردان و زنان و کودکان بافته می شود.

قلم زنی

صنعت قلم زنی زنجان پیشینه ای 900 ساله دارد ، که در راسته مسگران بازار بزرگ این شهر می توان صدای زیبای چکش را شنید.

منظور از قلم زنی کنده کاری و ایجاد نقش و نگار روی فلزات طلا ، نقره ، مس ، برنج و … است. این هنر ظریف و زیبا جزو دیگر صنایع دستی ایست که گردشگران زیادی را برای مشاهده و خرید آن جذب زنجان می کند.

چاروق

چاروق یا چموش نوع دیگری از پاپوش های قدیمی ساخت زنجانست که ، عمتا از چرم است و تسمه هایی برای ساق پا دارند.

قدمت چاروق دوزی زنجان به دوران صفوی بر می گردد.

از چاروق چوپانان در بیابان استفاده می کردند و نوع بدون بند آن را زنان به عنوان کفش روفرشی می پوشند.

از نمونه های مهم چاروق زنجان کنفی ، تمام چرم ، تمام پوست ، کشاورزی ، پرده بلند و توری را می توان نام برد.

ملیله کاری

ملیله از صنایع دستی و سوغاتی پر اهمیت و زیبای شهر زنجان است ، که همانند سایر صنعت ها دارای قدمت تاریخی بسیار زیادی می باشد.

برای تهیه ملیله ابتدا شمش های نقره را طی مراحلی ذوب و تبدیل به مفتول نقره یک میلی متری می کنند . در ابتدا این صنعت دستی فقط در شهر زنجان رواج داشت تا اینکه در زمان رضاشاه با کوچ هنرمندان به تهران و اصفهان در سایر شهره ها هم رواج پیدا کرد.

هنر ماندگار ملیله از لحاظ ظرافت بی نظیر بوده و در نمونه های گلدان ، زیور آلات ، ظروف ، قاب عکس ، قاشق و چنگال و … قابل مشاهده است. تمام نمونه های ملیله کاری شده اغلب به رنگ نقره ای و بندرت طلایی می باشند.

فرش

قالی های تولید زنجان عمدتا در سایز کناره و قالیچه بوده اند ، که فرشبافی این شهر با قدمت تاریخی خود همیشه در صادرات ایران نقش قابل توجهی داشته است.

سالانه بیش از 60 هزار تخته فرش در زنجان بافته می شود. فرش های بافت زنجان با رنگرزی سنتی و پشم تولید می شوند.

گلیم بافی

قرارگیری زنجان در منطقه کوهستانی و سرد از دیرباز موجب نیاز مردم این شهر به کفپوش های گرم برای استفاده در خانه های خود شده است. این هنر ماندگار و ارزنده از پشم، کرک بز و گوسفند ساخته می شود.

خامه های این گلیم ها توسط رنگرز های سنتی رنگ می شود. و امروزه هم این نوع کف پوش به عنوان سوغاتی و یکی از صنایع دستی زنجان شناخته می شود.

این کفپوش در سایزهای متنوع و در طرح های لچک و ترنج ، قاب قابی ، سماور ، توت فرنگی ، توسباق ، محرمات و ایلاتی بافته و دارای زیبایی شگفت آوری است.

جاجیم

نوعی زیرانداز دو رو از الیافی مثل پنبه ، پشم ، کاموا و ابریشم است که در بین شهرهای آذربایجان شرقی ، کردستان ، کرمانشاه ، همدان ، فارس که بافته می شود جاجیم زنجان بهترین مرکز تولید آن است.

جاجیم قدمت تاریخی داشته و از گیاهان رنگزا به صورت سنتی در رنگ دهی نخ های آن استفاده می شود .

این محصول به علت ظرافت بالای بافت ، کیفیت مواد اولیه و ابعاد متنوع در زمره سوغاتی های مورد علاقه گردشگران قرار گرفته است.

سخن پایانی

رنگ رزی ، سفالگری ، نگارگری ، زیورآلات ، ساخت ساز سنتی ، مجسمه از دیگر صنایع دستی و هنرهای اصیل شهر زنجان هستند.

ما در تیم دس ساز سعی داشتیم تا ، با معرفی صنایع دستی زنجان از افول هنرهای اصیل ایرانی جلوگیری کرده و از هنرمندان زنجانی حمایت کنیم.

با کلیک روی این لینک می توانید تمامی محصولات صنایع دستی زنجان را در صفحه اصلی سایت دس ساز مشاهده کنید.