تاریخچه قلم زنی زنجان

پیدایش و شروع قلم زنی زنجان

قلم زنی از جمله هنرهای سنتی و صنایع دستی و کاملا دست ساز محسوب می شود. قلم زنی زنجان پیشینه ای 900 ساله دارد .

سازندگان خراسانی در دوره سلجوقی با شروع جنگ های محلی به شهرهای مختلف از جمله زنجان ، بروجرد ، همدان و تبریز مهاجرت کردند.

زنجانی ها در سال پنجم هجری قمری کنده کاری روی فلز را از هنرمندان و سازندگان خراسانی فرا گرفتند و در این دوره از قطب های مهم در مرصع کاری شناخته شدند.

با توجه به قدمت کشف فلز مس و زمان رواج آن در زنجان (که در مقاله ای دیگری به طور مفصل توضیح دادیم )، میبینیم که قلم زنی روی مس بعد از کشف این فلز ، در زنجان گسترده شده است.

قلم زنی چیست؟

قلم زنی به کنده کاری و ایجاد طرح و نقش روی فلز گفته می شود.

این کار هنری روی فلزهای طلا ، نقره ، مس و برنج و… توسط قلم و چکش انجام می شود.

صنعت قلم زنی زنجان

قلم زنی هنری ارزشمند و تاریخی میباشد که نمادی از تاریخ و فرهنگ شهر زنجان به حساب می آید.

قلم زنی روی فلز طی سال ها عقاید ، تاریخ ، فرهنگ و سلیقه هنرمندان را به نسل های بعدی منتقل کرده است. و به علت ماندگاری و دوام بیشتر مس ، همواره مورد توجه هنرمندان این عرصه بوده است.

امروزه صنعت قلم زنی در زنجان دوباره احیا شده و طی سال های اخیر خیل قابل توجهی از جوانان شهر به این هنر و شفل علاقه مند و وارد شده اند. به طوری که کارگاه ها و کلاسهای زیادی در این زمینه در شهر وجود دارند.

در بازار زنجان و راسته مسگران همواره صدای چکش زنی و قلم کاری اساتید و بزرگان این عرصه به گوش می رسد.

تماشای این هنر ظریف ، دقت بالای اساتید ، نقش و نمای زیبا و صدای گوش نواز و آهنگین آن همواره از موارد  توجه و لذت توریست ها و گردشگران در شهر زنجان بوده است.

نحوه قلم زدن

در ابتدا قلم زن با قیر و موم ظرف مورد نظر را پر می کند.

قیر در ظروف مسطح و تخت مثل بشقاب ، با ملاقه مخصوص ریخته می شود . اطراف ظرف به گونه ای گرفته می شود که قیر مذاب از سطح بیرون نریزد .

در ظروف غیرمسطح مثل گلدان و قندان داخل ظرف از قیر پر می شود .

علت استفاده از قیر تسلط بیشتر قلم زن ، کاهش صدای ضربات چکش به فلز و جلوگیری از گود شدن و آسیب دیدن ظرف می شود.

در مرحله دوم انتقال طرح به ظرف است. برا این کار استادکار به صورت ذهنی ، یا شابلون طرح را روی ظرف پیاده سازی میکند.

شروع به کار قلم زنی با کمک دو دست همزمان انجام میشود و قلم و چکش هرکدوم در یک دست نگه داشته میشوند. استادکار ضربه چکش را به انتهای قلم وارد کرده و قلم نیز برروی فلز اثر می گذارد.

بعد از اتمام قلم زنی قیر را از ظرف جدا میکنند و روی آن ذغال می ریزند. استفاده از ذغال باعث چشمگیری زیبایی ظرف کنده کاری شده می باشد.

از استادکاران معروف قلم زنی زنجان می توان استاد اژدر ، استاد متین نیا و استاد الماسی را نام برد.

سخن پایانی

تیم دس ساز علاوه برا معرفی کردن صنایع دستی نظیر قلم زنی زنجان و آشنا کردن مردم کشور از این هویت اصیل و تاریخی ، در زمینه خرید مطمعن و مستقیم ظروف اصل قلم زنی زنجانی از استادکاران بنام این عرصه نیز فعالیت دارد و شما می توانید انواع مختلف ظروف را در قسمت فروشگاه سایت مشاهده کنید.